Voorwoord

Het werken aan een promotie-onderzoek heb ik meerdere malen vergeleken met het lopen met een zware rugzak (ook wel lopen met de grote zak genoemd). In 1991 werd het onderwerp van dit boekje bij mij geïntroduceerd en vergelijkbaar met het pakken van de rugzak, pakte ik allerlei verschillende voorwerpen op met als doel dit tijdens mijn onderzoek te gaan gebruiken. Eénmaal op tocht in het veld (de jungle die ook wel laboratorium of lab heet) bleek de rugzak veel te zwaar, maar niet gehinderd door enige voorkennis pakte ik de rugzak op (die hoorde vast zo zwaar te zijn) en keek mijn ogen uit. Zwetend en puffend komt dan de tijd dat al de meegenomen items nog eens één voor één nauwkeurig worden bekeken. Sommige worden dan te zwaar bevonden. Tijdens het lopen met de grote zak stop je dan bij een postkantoor om een pakket overbodig gebleken 'rommel' terug naar huis te sturen (meestal heb je vlak daarna er iets van nodig). Bijna was dit tijdens mijn onderzoek de gehele rugzak geweest. Eenmaal over de helft gekomen, houdt alleen het eindpunt je nog overeind en begint zich een automatisch mechanisme in je voeten te settelen die zorgt dat je vooruit komt. Dat gaat goed zolang je aan het lopen bent, maar o wee als je even gezeten hebt om uit te rusten, dan zijn de benen loodzwaar en de voeten pijnlijk. Eenmaal gewend aan het dragen van de rugzak wordt het pas leuk en dan vooral als de zon schijnt! Gelukkig was het (vooral de laatste twee jaar) mooi weer. Lange afstanden loop je ook om 's avonds je vermoeide voeten te masseren voor de tent (bij voorkeur in een koud stromend beekje) en in de avondzon een heerlijk koel pilsje te drinken. Dan denk je met genoegen terug over al het moois wat je onderweg gezien en beleefd hebt. Zo heb ik het geluk gehad om 's avonds -na ontsnapt te zijn aan de 'lab-jungle'- Gab thuis te vinden om tegenaan te jammeren en kookexperimenten op uit te proberen. Dat hij deze tijd overleeft heeft mag gerust een wonder genoemd worden.

In gezelschap lopen kan plezierig zijn en daarom zou ik de volgende mensen willen bedanken voor stukjes meelopen op de tocht, uitstippelen van mooie etappes, aanleveren van fourage, aanmoedigen langs de kant of gewoon aanwezig zijn:

Peter, mijn begeleider. Je hebt veel tijd gestoken in het tot stand komen van dit proefschrift. Je perfectionisme heeft er voor gezorgt dat er een mooi stukje werk ligt. Diezelfde eigenschap dreef mij soms tot wanhoop. Jouw commentaar begint vaak negatief. Door alles positief te blijven benaderen en een goed functioneringsgesprek, kon ik (na 2-3 jaar) de positieve gedeeltes van je commentaar herkennen. Het heeft niet altijd meegezeten. Ik zou analytisch ondersteund worden door Hanny Kooijman-van Blokland, maar daar is weinig van terecht gekomen. Ten eerste was zij niet de juiste persoon om mij in mijn analyses te helpen, want die waren veel te chemisch voor haar. Toen bleek dat zij een dodelijke ziekte onder de leden had, was het voor mij ondoenlijk om haar die -voor haar gruwelijke- bepalingen te laten uitvoeren. In 1994 is zij veel te vroeg overleden. Gelukkig wilde jij alle tellingen aan de competitie-experimenten uitvoeren en dat heb je zonder mopperen heel accuraat gedaan. Er zijn -denk ik- maar weinig begeleiders die dat zouden doen!

Verder bedank ik de volgende mensen om niet nader te noemen redenen:

Wim, Siemen & Willemien, Hansje, Arnold, David, Kees & Lizzy, Robert, Hans, Helen, Elly, Nico, Erik, Bas, Saar, Hanneke, Hetty, Simone, Frits, Marion, Tineke, Nanna, Gert, Casper, Ingrid, Christien, Angelis, Theo, Visitacion, Marga, Mirjam, Truus, Kees, Ellen, Jaap, Patricia, Hélène, Michel, Nico, Elli, Frank, Ernesto, Ben, Frans, Luc & Irma, Harm, Wim, Erik, Willemien, Gerdit, István, Jos, Dick, Mieke & Ruurd, Miriam, Chris, Margriet & Henk, Jim, Helena, Erez, Antje, Kyong, Wolter, Coos, Kees, Ruurd, Jef, Bas, Susan, Irina, Robbert, Renske, Martijs, Richard, Szilveszter, Pauline, Elise, Henk, Mette, Mark, Hedy, Koki, Roelie, Michel, Michiel, Bernd, Hilda, Elles & Alte, Nel, Ruud & Trudy, Wil & Gab, Hanne, Daphna & Kees, Volker, Lien, Matti, Heather, Dik, Tonny, Marly, Cristine, Gabriela, Hans, Johannes, René, Francoise, Ute, Luuc, Brigitte, Pim, Marco, Judith, Florrie, Morten, Bas, Carmen, Marc, Nel & Simon, Jaap, Tineke & Alex, Colin, Iris, G-Yull, Roel, Joop, Tiina, Koen, Piet, Sandra, Ines, Mechteld, Jacobine, Jan, Mara, Josje, Eddy, Thijs, Natascha, Lucas, Stef, Alan, Willem, Suzanne, Sylvian, Guillermo, Klaas, Theo, Peter, Sonja & Albert, Jos, Petra, Peter, Jose, Warner & Corrie, Mieke, Ben, Raymond, Sol, Cor & Marc.

En natuurlijk mijn paranimfen: Nuria en Saskia.

Kusje,

Elly

En een dikke zoen voor Gab!

P.S. Speciale dank gaat uit naar Augustijn Onderzoek. Zij gunnen mij de ruimte om dit proefschrift on-line beschikbaar te maken (= op internet te zetten).

Table of Contents